Türkiye’de Yapay Zekâ Kullanımı Neden Sınırlı Kaldı? Rakamlar ve Uzmanlar Ne Diyor?

TÜİK verilerine göre Türkiye’de işletmelerin yalnızca %4,4’ü yapay zekâ kullanıyor. Bu oranın düşüklüğü; uzman eksikliği, yüksek maliyet ve altyapı sorunlarıyla ilişkilendiriliyor. Uzman görüşleri, çözüm yollarına da ışık tutuyor.

---

Yapay zekâ, dünyada iş süreçlerinden kamu yönetimine, eğitimden sağlık hizmetlerine kadar pek çok alanda dönüştürücü rol üstlenirken, Türkiye bu dönüşümde istenilen hızda ilerleyemiyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2024 yılına ait “Girişimlerde Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması” verilerine göre, ülkedeki işletmelerin yalnızca %4,4’ü yapay zekâ teknolojilerini kullanıyor. Bu oran, 2023 yılında %5,5 idi ve düşüş dikkat çekici.

Yapay Zekâya Geçişte Neden Gerideyiz?

Uzmanlara göre Türkiye’deki düşük yapay zekâ kullanımı üç temel nedene dayanıyor:

1. Yeterli İnsan Kaynağı Bulunamaması:
   Yapay zekâ teknolojilerini işletmelerinde hayata geçirmek isteyen firmalar, bu alanda yetişmiş uzmanları istihdam etmekte zorlanıyor. Nitelikli veri bilimcisi, yapay zekâ mühendisi ve makine öğrenimi uzmanı sayısı oldukça sınırlı.
2. Yüksek Maliyetler:
   Gelişmiş yapay zekâ çözümleri çoğu zaman yüksek lisans, danışmanlık ve altyapı yatırımları gerektiriyor. Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler bu maliyetleri karşılayamıyor.
3. Altyapı Uyumsuzluğu:
   Şirketlerin mevcut yazılım ve donanımları, yapay zekâ sistemlerine geçiş için yeterli değil. Veri kalitesi ve güvenliği konularında yaşanan sıkıntılar da teknolojinin sağlıklı entegrasyonunu engelliyor.

TÜİK Verilerinde Öne Çıkanlar

TÜİK’in araştırmasına göre, 2024 yılında 10 ve üzeri çalışanı olan girişimlerin yalnızca %4,4’ü yapay zekâ çözümlerini kullanıyor. Bu oran:

• Büyük işletmelerde (250+ çalışan): %22,3
• Orta ölçekli işletmelerde (50-249 çalışan): %6,7
• Küçük işletmelerde (10-49 çalışan): %3,5 seviyesinde.

Bu dağılım, teknolojik dönüşümün hâlâ büyük şirketlerin tekelinde olduğunu gösteriyor. Küçük işletmeler ise yeterli bilgi, personel ve bütçeye sahip olmadığı için dönüşümde geride kalıyor.

Uzmanların Önerileri

Teknoloji uzmanları ve girişimciler, Türkiye’de yapay zekânın yaygınlaşması için şu adımların atılmasını öneriyor:

• Eğitim Seferberliği:
  Üniversitelerde veri bilimi ve yapay zekâ odaklı bölümlerin desteklenmesi, meslek liseleri ve kurslarda temel yapay zekâ okuryazarlığının yaygınlaştırılması.
• Kamu Destekli Teşvikler:
  KOSGEB ve TÜBİTAK gibi kuruluşların yapay zekâ odaklı projelere sağladığı hibelerin artırılması, işletmelerin bu alana yönlendirilmesi.
• Bulut Tabanlı Çözümler:
  Donanım yatırımı yapmadan hizmet alınabilen SaaS (Hizmet Olarak Yazılım) çözümleri sayesinde işletmelerin düşük maliyetle yapay zekâ kullanabilmesi mümkün olabilir.
• Yerli Girişimlerin Teşviki:
  Türkiye merkezli yapay zekâ start-up’larının desteklenmesi ve kamu projelerinde bu girişimlerin tercih edilmesi, yerli çözüm ekosisteminin gelişimini hızlandırabilir.

Türkiye’nin Geleceği İçin Kritik Bir Alan

Dünya Bankası ve OECD raporları, yapay zekânın ekonomilere olan katkısının özellikle üretim, finans ve lojistik gibi sektörlerde çarpıcı olacağını öngörüyor. Türkiye’nin bu fırsatı kaçırmaması için dijital dönüşüm stratejilerinde yapay zekâya öncelik vermesi gerekiyor.

Hem kamunun hem özel sektörün ortaklaşa yürüttüğü yapay zekâ projeleri, kısa vadede katma değeri yüksek işler yaratabilir, uzun vadede ise Türkiye’nin dijital rekabette üst sıralara çıkmasını sağlayabilir. Ancak bunun için öncelikle uzman yetiştirme, altyapı yatırımları ve işletmeleri bilinçlendirme gibi adımların eşzamanlı şekilde hayata geçirilmesi gerekiyor.

ChatGPT’ye sor